Penicylina, czyli jedno z najważniejszych przypadkowych odkryć w historii
Jeden z największych przełomów medycznych w historii nastąpił całkowicie przez przypadek. Odkrycie penicyliny, punkt zwrotny w branży medycznej, zaliczane jest do najważniejszych przypadkowych wynalazków w historii. W 1928 roku brytyjski bakteriolog Alexander Fleming przerwał swoje eksperymenty z wirusem grypy z powodu wakacji. Udając się na zasłużony urlop, włożył szalkę z bakteriami Staphylococcus do zlewu. Po powrocie zauważył, że w szalce rozwinęła się pleśń, wokół której nie rozwinęły się bakterie. Grzyb należący do rodzaju Penicillium zawierał substancję, która hamuje rozwój bakterii i po oczyszczeniu stała się pierwszym silnym antybiotykiem.Promienie rentgenowskie
8 listopada 1895 roku niemiecki fizyk Wilhelm Röntgen zauważył, że pod wpływem silnego wyładowania elektrycznego promienie katodowe wytwarzają światło, które może przejść przez kilka materiałów. Aby zbadać jego granice, próbował zatrzymać te potężne promienie, umieszczając różne przedmioty przed rurą wyładowczą. Kiedy testował mały ołowiany dysk, na kliszy fotograficznej pojawiły się dwa cienie: dysku i kości w jego dłoni. Spośród wszystkich przypadkowych wynalazków ten jest obecnie szeroko stosowany w praktyce medycznej.
Znieczulenie
Na początku XIX wieku eter i podtlenek azotu były szeroko nadużywane przez ludzi uczestniczących w „śmiechowych imprezach”. Kiedy śmiech ucichł, ktoś zauważył, że substancja zwana "gazem rozweselającym" może maskować ból i narodziło się znieczulenie.
Rozrusznik serca
W 1960 roku amerykański inżynier elektryk Wilson Greatbatch popełnił błąd, próbując zbudować oscylator do pomiaru częstoskurczu z zaburzeniami rytmu serca. Dodanie oporności jednego kilooma zamiast dziesięciu sprawiło, że obwód elektryczny wytworzył dziwny rytm, który Greatbatch natychmiast skojarzył z biciem serca. Jego błąd doprowadził do jednego z najbardziej znaczących przypadkowych wynalazków w dziedzinie medycyny, jakim jest rozrusznik serca. Zdając sobie sprawę, że jego dzieło można zmodyfikować, aby regulowało ludzkie serce, dalej nad nim pracował i udoskonalił produkt.
Viagra
Pierwotnym celem naukowców z firmy Pfizer było opracowanie leku na nadciśnienie i choroby serca. Podczas testów odkryto, że nowy prototypowy lek nie powoduje pozytywnych efektów dla serca, ale badani zauważyli, że… pigułka wpływa na inny narząd. W 1996 roku firma Pfizer opatentowała Viagrę zmieniając życie wielu mężczyzn i kobiet. Przy okazji odkryto także, że miligram sildenafilu, substancji czynnej stosowanej w Viagrze, po rozpuszczeniu w wazonie z wodą sprawia, że świeże kwiaty będą „stać na baczność” nawet tydzień dłużej.
Kuchenka mikrofalowa
Gdy II wojna światowa dobiegała końca, amerykański inżynier Percy Spencer konstruował sprzęt radarowy dla firmy Raytheon. Pewnego dnia podczas testowania lampy próżniowej zdał sobie sprawę, że batonik w jego kieszeni się stopił. Podejrzewał, że było to spowodowane mikrofalami emitowanymi przez magnetron, jeden z elementów radaru. Aby potwierdzić swoje przeczucie, przeprowadził test z ziarnami kukurydzy, które pękały jedno po drugim. Spencer nie potrzebował wiele czasu na opracowanie pierwszego modelu kuchenki mikrofalowej, która została wprowadzona na rynek w 1946 roku.
Wazelina
W 1859 roku 22-letni Robert Chesebrough badał szyb naftowy w Pensylwanii, kiedy wśród pracowników platformy wiertniczej usłyszał rozmowę o produkcie ubocznym odwiertów, czyli galaretowatej substancji, która stale dostaje się do maszyn i powoduje ich awarię. Chesebrough zauważył również, że pracownicy używali jej do łagodzenia skaleczeń i oparzeń na skórze. Zabrał trochę do domu, aby poeksperymentować. Efektem jego eksperymentów jest to, co znamy dzisiaj jako wazelina.
Zapałki
Znany dziewiętnastowieczny chemik i aptekarz, John Walker, mieszał patyczkiem mieszaninę siarczku antymonu i chloranu potasu. Na końcu patyka zauważył zaschniętą substancję. Próbując ją zeskrobać wytworzył iskry i płomień. Gest ten doprowadził do przypadkowego wynalezienia zapałek. Początkowo zapałki były wykonane z tektury, ale ostatecznie do ich wykonania użyto drewna.
Proch strzelniczy
Większość z tych przypadkowych odkryć nastąpiła w wyniku prób naukowców, którzy próbowali stworzyć coś podobnego do produktu końcowego. Jednak chińscy alchemicy z IX wieku nie byli bliscy sukcesu, kiedy przypadkowo opracowali proch strzelniczy. Próbowali znaleźć eliksir na życie wieczne.
Barwnik anilinowy, pierwszy syntetyczny barwnik
W 1856 roku, w wieku 18 lat, angielski chemik William Henry Perkin poszukiwał syntetycznego substytutu chininy, której działanie przeciwko malarii zostało dobrze udokumentowane. Miał nadzieję, że mieszając anilinę pochodzącą ze smoły węglowej z kilkoma związkami chemicznymi, znalazł alternatywę. Eksperyment zakończył się niepowodzeniem, ale uzyskał ciemnofioletowy osad, rozpuszczalny w wodzie i alkoholu. Zanurzając w nim kawałek jedwabiu, Perkin odkrył jego właściwości barwiące, tworząc pierwszy syntetyczny barwnik. Perkin zapomniał o malarii i zajął się przemysłem barwników syntetycznych.
Karteczka samoprzylepna
W 1968 roku, pracując dla firmy 3M, chemik Spencer Silver otrzymał zadanie wynalezienia nowego kleju, który byłby mocniejszy niż ten, dostępny wówczas na rynku. Pod koniec swoich badań młody człowiek osiągnął coś wręcz przeciwnego: mieszaninę, która sklejała powierzchnie, ale łatwo można było je rozdzielić. W tamtym czasie Spencer uznał, że nie udało mu się opracować nic wyjątkowego. Dziesięć lat później klej zadebiutował jako karteczka samoprzylepna.Torebka herbaty
Na początku ubiegłego wieku amerykański handlarz herbatą Thomas Sullivan zaczął pakować próbki herbaty, które wysyłał do Europy, w jedwabne woreczki, aby nie pomieszały się podczas transatlantyckiej podróży. Po otrzymaniu paczki z herbatą klienci omyłkowo wrzucali herbatę do wrzącej wody wraz z opakowaniem, tak jak metalowe zaparzacze do herbaty. Sullivan zaczął otrzymywać uwagi od swoich klientów, że siatka z jedwabiu jest zbyt cienka. Po wielu eksperymentach opracował saszetki wykonane z gazy - pierwsze celowo wykonane torebki z herbatą. W latach dwudziestych XX wieku zostały one skomercjalizowane i zyskały na popularności.
Sacharyna, pierwszy sztuczny słodzik
Pewnego wieczoru w 1879 roku, spiesząc się na kolację po długim dniu spędzonym w laboratorium chemicznym, Constantin Fahlberg, zapomniał umyć rąk, które miały ślady benzoesowego sulfimidu. Ten związek sprawił, że jego posiłek smakował nadzwyczaj słodko. Tak przypadkiem odkrył sztuczny słodzik - sacharynę.Teflon
Kiedy Roy J. Plunkett tworzył pierwsze cząsteczki teflonu w laboratorium amerykańskiej firmy DuPont, poszukiwał gazu chłodzącego. Podczas nieudanego eksperymentu w 1938 roku z tetrafluoroetylenem jego gaz zestalił się w lekko woskowaty biały proszek o właściwościach żaroodpornych i nieprzywierających. Teflon był później używany zarówno w bombach atomowych, jak i w nieprzywierających blachach do pieczenia i smażenia.
Szkło bezpieczne
W 1903 roku Édouard Bénédictus, francuski artysta i chemik, upuścił w swoim laboratorium szklaną kolbę. Kolba spadła na podłogę i pękła, ale nie roztrzaskała się na drobne kawałki. Bénédictus zdał sobie sprawę, że w naczyniu znajdował się azotan celulozy, który "utrzymał" kawałki szkła razem. Złożył wniosek o patent w 1909 roku z wizją zwiększenia bezpieczeństwa samochodów, ale producenci aut odrzucili jego pomysł. Jednak szkło bezpieczne stało się standardem w soczewkach masek gazowych podczas I wojny światowej. Po sukcesie na polu bitwy przemysł motoryzacyjny w końcu ustąpił i do lat 30. XX wieku większość samochodów była wyposażona w szkło, które po uderzeniu nie rozpadało się na niebezpieczne kawałki.
Folia bąbelkowa
Wynalezienie folii bąbelkowej o specyficznym zastosowaniu jako materiał opakowaniowy było dziełem przypadku. Folia bąbelkowa została zaprojektowana i wykonana w zaplanowany wcześniej sposób. Jej pierwotnym zastosowaniem była dekoracja ścian jako rodzaj tapety. Po porażce w tym sektorze wynalazcy Alfred Fielding i Marc Chavannes postanowili zrestrukturyzować swój produkt i wykorzystać go jako izolację szklarni. Ostatecznie, w roku 1960, folie bąbelkowe były już powszechnie używane jako ochronne materiały opakowaniowe.Guma do żucia
Thomas Adams w 1870 roku eksperymentował z chicle, sokiem z drzewa południowoamerykańskiego, jako substytutem gumy. Po wielu niepowodzeniach przygnębiony wynalazca włożył kawałek do ust i spodobało mu się to! "Adams New York No. 1" stała się pierwszą masowo produkowaną gumą do żucia na świecie."Sprytna plastelina"
Podczas II wojny światowej inżynier General Electric, James Wright, połączył olej silikonowy i kwas borowy, próbując znaleźć tanią alternatywę dla kauczuku naturalnego stosowanego m.in. w bieżnikach do czołgów. Otrzymał lepki materiał o niesamowitych właściwościach. Był mocno rozciągliwy i odbijał się po uderzeniu o podłoże. Ostatecznie substancja ta nie zastąpiła kauczuku naturalnego, jednak produkt został skomercjalizowany jako zabawka w 1949 roku.
Botoks
Alastair i Jean Carruthers używali małych dawek śmiercionośnej toksyny do leczenia skurczów powiek i innych zaburzeń mięśni oka. W 1987 roku zauważyli interesujący efekt uboczny. Zmarszczki magicznie znikały.
Brandy
Holenderski kapitan statku w XVI wieku używał ciepła do zagęszczania wina, aby ułatwić jego transport. Po przybyciu na miejsce wino miało być odtworzone poprzez dodanie wody. Odkryto jednak, że zagęszczone wino smakuje lepiej niż rozcieńczone. Nowy trunek stał się wielkim hitem, więc został oddzielnie obrandowany i nazwany po holendersku „brandewijn”, czyli "spalone wino".Piwo
Pierwsze w historii wzmianki o piwie pochodzą z VI wieku p.n.e. z terenów starożytnego Sumeru. Uważa się, że piwo zostało wynalezione przez przypadek podczas wypieku chleba. Ktoś prawdopodobnie wypiekał chleb pod gołym niebem i musiał przerwać z powodu deszczu. Zapominając o mokrym cieście, wrócił po dłuższym czasie i zastał sfermentowany płyn.
Lody na patyku
W 1905 roku 11-sto letni Frank Epperson chciał spróbować napoju gazowanego, wówczas najnowszego szaleństwa. Jednak zamiast wydawać pieniądze, eksperymentował i robił własne napoje w domu. Zmieszał proszek z wodą i zostawił miksturę na werandzie na noc. Mieszanka zamarzła przez noc, a mieszadło utkwiło w środku. Następnego dnia Frank spróbował zmarzliny i pokazał ją kolegom, jednak przez kilkanaście lat nie zrobił nic więcej ze swoim przypadkowym „wynalazkiem”. W 1923 roku, osiemnaście lat później, Epperson zgłosił patent na „mrożony lód na patyku” i zaczął produkować lody na patyku w kilku różnych smakach.
Radioaktywność
W 1896 roku chemik Henri Becquerel próbował "zmusić" materiały fluorescencyjne do wytwarzania promieni rentgenowskich poprzez światło słoneczne. Niestety cały tydzień był pochmurny, więc zostawił zapasy w szufladzie. Kiedy w końcu wyszło słońce, otworzył szufladę i znalazł kamień uranu, którego używał, odbity na pobliskiej płycie fotograficznej – bez udziału światła słonecznego.
Chipsy ziemniaczane
George Crum, szef kuchni w restauracji Moon's Lake House łatwo wpadał w złość, ale był zaradny. Kiedy w 1853 roku klient poskarżył się, że jego frytki są zbyt grube i niesmaczne, Crum ze złością pokroił ziemniaki na tak cienkie plasterki, jak tylko mógł, usmażył je i przesadnie doprawił i posolił. Klient zachwycił się nowym daniem, które szybko stało się hitem restauracji. Tego dnia z wściekłości i złośliwości narodziły się chipsy ziemniaczane, ulubiona przekąska na całym świecie.
Coca-Cola
Cola jako napój została wynaleziona przez farmaceutę, dr Johna Pembertona, podczas próby stworzenia napoju alkoholowego wypełnionego kokainą i kofeiną, specjalnie dla osób uzależnionych od narkotyków. Tak w 1886 roku narodził się słynny napój Coca-Cola. Ograniczenia prawne zmusiły Pembertona do usunięcia alkoholu ze składu, a kokaina znajdowała się w nim co najmniej do 1904 roku. Coca-Cola była uważana w USA za innowacyjny preparat o zastosowaniu zapobiegawczym i/lub terapeutycznym. Po 1904 roku kokaina została usunięta z napoju, a Coca-Colę sprzedawano jako gazowaną wodę smakową.
Płatki kukurydziane
Płatki kukurydziane zostały wymyślone przez Johna i Willa Kellogga pod koniec XIX wieku. Przypadkowo na kilka dni zostawili garnek z gotowanym ziarnem na piecu. Następnie opracowali dalsze przetwarzanie płatków kukurydzianych i wprowadzili je na rynek pod marką Kellogg's.
Agrafka
Agrafka to kolejny przykład przedmiotu wynalezionego przez przypadek. Została skonstruowana przypadkowo w 1849 roku przez Waltera Hunta, podczas zabawy drutem. Hunt nagle odkrył, że jego zwinięty metalowy drut można zapinać i rozpinać. Opatentował swój wynalazek i powstała agrafka.
Guma wulkanizowana
To przypadkowy lecz przełomowy wynalazek, bez którego przemysł motoryzacyjny nigdy by nie nabrał skrzydeł. Początkowo kauczuk z roślin miał znacznie mniejszą elastyczność, sprężystość i wytrzymałość na rozciąganie. Pracując nad stworzeniem gumy odpornej na warunki atmosferyczne, w 1839 roku, Charles Goodyear, przypadkowo upuścił trochę zwykłej gumy zmieszanej z siarką na gorący piec, wytwarzając twardszy materiał gumowy, zachowując jednocześnie jego strukturę. Następnie ujednolicił ten proces wulkanizacji, ogrzewając gumę z siarką wraz z przyspieszaczem i aktywatorem w temperaturze 140–160°C.
Pranie na sucho
Jean Baptiste Jolly wynalazł metodę prania na sucho wyłącznie przez przypadek. Pewnego razu zauważył, że kawałek obrusu został wyczyszczony przez przypadkowe rozlanie na niego nafty. Następnie, mimo że nie był związany z przemysłem tekstylnym, zaprojektował metodę prania na sucho i zrewolucjonizował ten sektor. W 1855 roku otworzył w Paryżu pierwszą pralnię chemiczną.
Dynamit
Substancją chemiczną dynamitu jest wybuchowa nitrogliceryna, wynaleziona wcześniej przez Ascanio Sobrero. Podczas pracy nad tą substancją chemiczną Alfred Nobel odkrył sposób na jej ujarzmienie poprzez przypadkowe zmieszanie z ziemią okrzemkową, używaną w różnych procesach produkcyjnych i laboratoryjnych, głównie jako filtr, wypełniacz lub izolator. Tak powstał dynamit.
Rzep
W 1941 roku szwajcarski inżynier, George de Mestral, wrócił z wędrówki ze swoim psem i stwierdził, że oboje pokryci są „rzepami” – owocostanem łopianu. Badając je pod mikroskopem, odkrył maleńkie haczyki, które przyczepiają się do włosów, futra lub włókien odzieży. To odkrycie zainspirowało go do stworzenia systemu taśm mocujących z podobnymi zazębiającymi się haczykami i pętelkami.
Przeczytaj więcej krótkich ciekawostek o wynalazkach i odkryciach, nie tylko o tych przypadkowych.
Zdjęcie w nagłówku: Alexander Fleming w swojej pracowni.
0 Komentarze