'Wynoś się do diabła z mojej trasy'. Pierwsza kobieta, która ukończyła maraton

19 kwietnia 1967 roku, Boston, USA. Kierownik Maratonu Bostońskiego, John "Jock" Semple, próbuje zatrzymać i ściągnąć z trasy Kathrine Switzer, ale zostaje powstrzymany przez jej partnera - Toma Millera. Kathrine Switzer pobiegnie dalej i ukończy bostoński maraton jako pierwsza zarejestrowana kobieta.

 

Kathrine Switzer pierwszą kobietą z oficjalnie ukończonym maratonem

W tamtych latach maraton był wyścigiem tylko dla mężczyzn. Kobiety były uważane za zbyt słabe, aby pokonać dystans 42 km i 195 metrów i nie mogły oficjalnie startować w maratonach. Roberta "Bobbi" Gibb była pierwszą kobietą, która przebiegła cały maraton w Bostonie w 1966 roku, ale startowała w nim nieoficjalnie, bez rejestracji. Po prostu na starcie wmieszała się w grupę mężczyzn. Jej start zainspirował Switzer i wpłynął na jej decyzję o udziale w maratonie. 

Rok później dwudziestoletnia Kathrine Switzer po sprawdzeniu, że regulamin maratonu nie zawiera żadnej wzmianki o płci, zarejestrowała się podpisując formularz "K.V. Switzer". Wyścig w 1967 roku rozpoczął się bez żadnych incydentów, ale z czasem coraz więcej biegaczy i osób postronnych zaczęło zauważać biegnącą kobietę. Po paru kilometrach do Kathrine Switzer zbliżyła się furgonetka z reporterami relacjonującymi zawody, aby zrobić zdjęcia biegaczki. Chwilę później John "Jock" Semple, kierownik biegu, rzucił się w pościg za Switzer próbując zerwać z niej numer startowy i uniemożliwić jej kontynuowanie rywalizacji. Kathrine Switzer tak wspomina tą sytuację:

"Instynktownie i szybko odwracając głowę ujrzałam najbardziej przerażającą twarz, jaką kiedykolwiek widziałam. Ogromny mężczyzna z wyszczerzonymi zębami rzucił się do ataku i zanim zareagowałam, zdążył chwycić moje ramię krzycząc: 'Wynoś się do diabła z mojej trasy i oddaj mi ten numer!'”.

Po chwili Jock Semple został powalony na ziemię przez partnera biegaczki, ponad stukilogramowego reprezentanta USA w rzucie młotem - Toma Millera. Kathrine Switzer pobiegła dalej i dotarła do mety po 4 godzinach i 20 minutach, stając się pierwszą zarejestrowaną kobietą, która oficjalnie ukończyła maraton. 

Bostoński maraton jako pierwszy zaczął przyjmować biegaczki dopiero w 1972 roku, a w roku 1984 kobiety pierwszy raz wystartowały w maratonie podczas igrzysk olimpijskich w Los Angeles. W 1975 roku K.V. Switzer wyścig ukończyła na drugiej pozycji w czasie 2 godzin, 51 minut i 37 sekund, który jest jej rekordem życiowym. W sumie wystartowała w ponad 30 maratonach, wygrywając nowojorski maraton w 1974 roku. Jest założycielką kobiecego klubu biegaczy "261 Fearless", którego nazwa wywodzi się od numeru startowego, który nosiła w pamiętnym biegu w 1967 roku. 

W roku 2017 mając 70 lat dziewiąty raz wystartowała w Maratonie Bostońskim w pięćdziesiątą rocznicę jej pierwszego startu. Przydzielono jej numer startowy 261, taki sam, który otrzymała w 1967 roku. Bieg ukończyła z czasem 4:44:31, czyli niewiele więcej niż pięćdziesiąt lat wcześniej. W tym samym roku Boston Athletic Association ogłosiło, że nie przydzieli już nikomu numeru startowego 261.

***

Jock Semple zmienił zdanie na temat kobiet w sporcie. Oboje zostali bliskimi przyjaciółmi, a Kathrine Switzer odwiedziła go w szpitalu na krótko przed jego śmiercią w 1988 roku.

Katherine Switzer i Jock Semple na starcie maratonu w Bostonie w 1973 roku
dailyrecord.co.uk

Krótkie ciekawostki o kobiecym maratonie:

• Rekord w biegu maratońskim kobiet należy do Pauli Radcliffe, która w 2003 roku w Londynie uzyskała wynik 2:15:25.

• Wśród Polek najszybciej dystans maratoński pokonały: Małgorzata Sobańska w Chicago w 2001 roku oraz Aleksandra Lisowska w Dębnie w 2021 roku. Obie ukończyły bieg w rekordowym czasie 2:26.08.

• Jennifer Amyx miała pięć lat, gdy przebiegła maraton w Johnstown w Pensylwanii w 1975 roku.

• Shannon Foudy, która w 2016 roku wystartowała po raz pierwszy w życiu w maratonie została milionową osobą, która przekroczyła linię mety londyńskiego maratonu.

• Najstarszym dorocznym maratonem jest maraton w Bostonie, który organizowany jest od 1897 roku.

• Według niedawnego raportu "The State of Ultrarunning 2020" kobiety biegają na dystansie dłuższym niż 314 km szybciej od mężczyzn.

• W starożytnej Grecji młode kobiety brały udział w igrzyskach herajskich, serii biegów ku czci greckiej bogini Hery.

• Sześć kobiet zostało dopuszczonych do startu w maratonie w Nowym Jorku w 1972 roku pod warunkiem, że wystartują 10 minut przed mężczyznami. Od razu po wystrzale z pistoletu startowego usiadły na ziemię w ramach protestu.

• W 1979 roku Norweżka Grete Waitz została pierwszą kobietą, która przebiegła maraton poniżej 2 godzin i 30 minut, wygrywając swój drugi nowojorski maraton w czasie 2:27:33.

• W trakcie Igrzysk w Los Angeles w 1984 roku odbył się pierwszy olimpijski maraton kobiet. Najszybsza była Joan Benoit, która ukończyła bieg w czasie 2:24.52.

Zdjęcie w nagłówku: Paul Connell/The Boston Globe