Czy kiedykolwiek czekając na zielone światło zastanawiało Cię kto wynalazł drogową sygnalizację świetlną? Choć wydaje się być czymś tak powszednim, to ma bogatą historię i przeszła wiele zmian od czasu swojego powstania. Historia ulicznej sygnalizacji świetlnej zaczyna się w XIX wieku. W tamtych latach używano jej w tym samym celu, co dzisiaj – do kontrolowania ruchu na zatłoczonych drogach. Jedyna różnica polega na tym, że tłok na drogach powodowały wówczas powozy konne i piesi. Kontrolowanie ruchu drogowego za pomocą zielonych i czerwonych świateł było pomysłem wprowadzonym na długo przed pojawieniem się samochodów na drogach. Oto krótka historia sygnalizacji świetlnej.
 |
Funkcjonariusz policji w Cleveland kierujący ruchem przed zainstalowaniem sygnalizacji świetlnej, rok 1920 clevelandpolicemuseum.org |
Pierwsza w historii sygnalizacja świetlna
Przez cały XIX wiek przemysł kolejowy wykorzystywał systemy sygnalizacyjne ze światłami zasilanymi gazem, aby ostrzegać gapiów o zbliżających się pociągach (w 1830 roku doszło do pierwszego śmiertelnego potrącenia przez pociąg). Na początku XX wieku na drogach zaczęły pojawiać się pierwsze samochody, ale jeszcze nie dominowały na ulicach.
10 grudnia 1868 roku na Parliament Square w Londynie zainstalowano pierwszy uliczny sygnalizator świetlny. Brytyjski inżynier kolei, John Knight, zmodyfikował system sygnalizacji kolejowej do użytku na ulicach miasta, aby kontrolować ruch powozów konnych i umożliwić pieszym bezpieczne przekraczanie drogi. Jego konstrukcja miała ponad 6 metrów wysokości i składała się z dwóch pionowych ramion z dwiema lampami gazowymi, które były obsługiwane ręcznie przez policjanta. W dzień wyprostowane ramiona oznaczały „jedź”, w pozycji poziomej oznaczały „stop”. W nocy używano lamp gazowych z kolorem zielonym i czerwonym.
To był pierwszy raz, kiedy do kontrolowania ruchu ulicznego wykorzystano czerwone i zielone światła. Ponieważ były to światła gazowe, zdarzały się przypadki wybuchów i ranienia kontrolujących je funkcjonariuszy policji. Dlatego sygnalizacja świetlna gazowa nie była całkiem bezpieczna w użyciu. Żywotność pierwszego sygnalizatora świetlnego była krótka. 2 stycznia 1869 roku wyciek gazu spowodował, że jedna z lamp sygnalizacyjnych eksplodowała śmiertelnie raniąc policjanta. Sygnalizacja została usunięta i nie pojawiła się w Londynie przez ponad 50 lat, aż do wynalezienia sygnalizacji elektrycznej.
 |
Ilustracja pierwszej ulicznej sygnalizacji świetlnej w Londynie londonist.com |
Pierwsze elektryczne sygnalizacje świetlne
Pierwsza elektryczna sygnalizacja świetlna została zaprojektowana przez Lestera Wire i zainstalowana w Salt Lake City w 1912 roku. Lester Wire był szefem wydziału ruchu drogowego Departamentu Policji w Salt Lake City. Zaniepokojony rosnącym ruchem ulicznym i wypadkami, wpadł na pomysł pierwszej elektrycznej sygnalizacji świetlnej. Jego konstrukcja została zamontowana w dużej drewnianej skrzyni z dwoma sześciocalowymi otworami po każdej stronie.
Przypominała budkę dla ptaków osadzoną na wysokim słupie. W skrzyni znajdowały się dwie żarówki, jedna zanurzona w kolorze czerwonym, a druga w kolorze zielonym. Żarówki zostały następnie podłączone do przewodu napowietrznego zasilającego trolejbusy. Światła były nadal sterowane ręcznie za pomocą przełącznika przez znajdującego się w pobliżu funkcjonariusza policji. Po wybuchu I wojny światowej Lester Wire został powołany do wojska i nie opatentował swojego wynalazku.
 |
Elektryczny sygnalizator świetlny - wynalazek Lestera Wire toc.edu.my |
5 sierpnia 1914 roku zainstalowano pierwszy w pełni elektryczny system sygnalizacji świetlnej na rogu Euclid Avenue i East 105th Street w Cleveland w stanie Ohio. Właśnie ta data uznawana jest za początek elektrycznej sygnalizacji świetlnej. System ten opierał się na projekcie „Municipal Traffic Control System” autorstwa Jamesa Hoge’a, który został opatentowany w 1918 roku. Składał się z czterech par czerwonych i zielonych świateł zaprojektowanych w taki sposób, aby nie było możliwości wystąpienia sprzecznych sygnałów. Nadal nie posiadał światła żółtego. Wykorzystywany był dźwięk brzęczyka, który sygnalizował, że kolor światła wkrótce się zmieni.
 |
Skrzyżowanie w Cleveland z elektryczną sygnalizacją świetlną vox.com |
W 1917 roku w Salt Lake City zainstalowano pierwszy połączony system sygnalizacji świetlnej. Połączył on sześć skrzyżowań, które mogły być sterowane jednocześnie za pomocą ręcznego przełącznika.
Pierwsza trójkolorowa sygnalizacja świetlna
Nagłe zapalanie się czerwonych świateł stało się dużym problemem. Na drodze było zbyt wiele samochodów, koni i wozów, aby bezpiecznie w jednej chwili zatrzymać ruch. William Potts, policjant z Detroit, wynalazł pierwsze trójkolorowe światła w 1920 roku kładąc fundamenty pod nowoczesną sygnalizację świetlną.
Urządzenie Pottsa składało się z trzech oddzielnych komór w kształcie prostokątnych skrzynek, ułożonych jedna na drugiej. Każda komora była oświetlana oddzielną lampą i wyposażona w różne soczewki sygnałowe. Dodatkowe światło w kolorze żółtym informowało kierowców o zbliżającej się zmianie sygnalizacji.
 |
Sygnalizator świetlny z trzema światłami, projektu Williama Pottsa. Obecnie znajduje się w muzeum Forda. thehenryford.org |
Swój pomysł na trójkolorowy sygnalizator świetlny w 1923 roku opatentował Garrett Morgan. Ten Afroamerykański wynalazca i biznesman (właściciel firmy produkującej maszyny do szycia w Cleveland) po tym, jak był świadkiem strasznego wypadku, rozpoczął prace nad swoim automatycznym systemem sygnalizacji drogowej. Morgan przedstawił swój projekt sygnalizacji świetlnej z trzecim sygnałem ostrzegawczym.
Zaprojektował słup w kształcie litery T, wyposażony w trzy światła ostrzegające kierowców przed całkowitym zatrzymaniem. System najpierw zatrzymywał ruch we wszystkich kierunkach, aby dać kierowcom czas na zatrzymanie się lub przejechanie przez skrzyżowanie. Kolejną zaletą projektu Morgana był niski koszt produkcji, przez co w krótkim czasie zwiększono ilość sygnalizatorów na ulicach. Morgan sprzedał prawa do swojego sygnalizatora firmie General Electric za 40 000 dolarów.
 |
Sygnalizator w kształcie litery T, wynalazek Garretta Morgana toc.edu.my |
Wkrótce za trójkolorowymi światłami pojawiły się sygnalizatory drogowe dla pieszych. Pierwsza sygnalizacja świetlna przeznaczona tylko dla pieszych została uruchomiona w Kopenhadze w 1933 roku. Na początku przybierały różne formy i kształty. Były okrągłe, kwadratowe i prostokątne, ale zawsze wykorzystywały te same kolory, co używane do kontroli ruchu pojazdów: czerwony i zielony.
Sygnalizacja świetlna w Polsce i w Europie
W 1923 roku na skrzyżowaniu Boulevard de Strasbourg i Grands Boulevards w Paryżu zainstalowano pierwszą w Europie mechaniczną sygnalizację świetlną wykorzystującą energię elektryczną. Następnie elektryczna sygnalizacja świetlna zaczęła pojawiać się w kolejnych dużych europejskich i azjatyckich miastach: w Berlinie (1924), Mediolanie (1925), Rzymie (1926), Londynie (1927), Pradze (1928), Stambule (1929), Barcelonie (1930), a w roku 1931 dotarła do Tokio.
W Polsce pierwszą sygnalizację świetlną zainstalowano w Warszawie, na skrzyżowaniu Al. Jerozolimskich i Marszałkowskiej w 1927 roku.
 |
Pierwszy elektryczny sygnalizator świetlny w Barcelonie ogbook.com |
Sygnalizatory świetlne sterowane dźwiękiem
W 1928 roku Charles Adler wynalazł sygnalizację świetlną sterowaną dźwiękiem. Na słupie sygnalizatora zamontował mikrofon, który wychwytywał dźwięk klaksonu. Zamiarem Adlera było umożliwienie zmiany sygnału kierowcom niepotrzebnie czekającym przy czerwonym świetle, skoro skrzyżowanie było puste. Wystarczyło zatrąbić, a po chwili światło zmieniało się na zielone. Jednak (co oczywiste) doprowadziło to do problemu niepotrzebnego i nadgorliwego trąbienia. Z uwagi na wysoki hałas i skargi okolicznych mieszkańców światła czułe na trąbienie zostały usunięte. W 1929 roku Adler opracował pierwszy przycisk dla pieszych.
Ujednolicenie sygnalizacji świetlnej
W 1930 roku odbył się I Zjazd Unifikacji Sygnalizatorów Drogowych, a pierwsza konwencja o ujednoliceniu sygnalizacji drogowej została podpisana w Genewie 30 marca 1931 roku. Jej celem było zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego i ułatwienie ruchu międzynarodowego poprzez jednolity system sygnalizacji drogowej. Większość znaków do dziś stosowanych została zdefiniowana w tym traktacie. Standardem stały się sygnalizacje świetlne w trzech kolorach (czerwony, żółty, zielony).
Kolejne ważne zmiany w sygnalizacji świetlnej
Kolejne duże zmiany w sygnalizacji świetlnej nastąpiły w latach 50. XX wieku. Na skrzyżowaniach zaczęto umieszczać płyty naciskowe, aby poinformować system sterujący światłami, że samochód czeka na czerwonym świetle. Wprowadzono również pierwsze sygnalizatory sterowane komputerowo. Natomiast pod koniec w lat 90. do sygnalizacji świetlnej wprowadzono licznik czasu (jako pierwszy pojawił się we Francji w 1998 roku). W 2015 roku w Rotterdamie zainstalowano sygnalizację świetlną wyposażoną w czujnik deszczu. W czasie deszczu światła dają wyższy priorytet ścieżkom rowerowym i pieszym.
Kolory świateł w sygnalizacji świetlnej
Zielone i czerwone światła w ruchu drogowym są następstwem sygnalizacji świetlnej używanej w ruchu kolejowym. Co ciekawe, od początku powstania sygnalizacji kolejowej zamiast zielonego stosowany był kolor biały. Jednak konduktorzy pociągów mieli problem z białym kolorem, ponieważ łatwo można go było pomylić z gwiazdami lub światłem lamp. W końcu zaczęto przestawiać się na kolor zielony, który w większości kultur uznawany jest za uspokajający, a także ma silny związek emocjonalny z bezpieczeństwem. Zielone światło w sygnalizatorach nie jest w pełni zielone - często zawiera niebieskie żarówki, które pomagają osobom z daltonizmem.
Kolor czerwony od początku był używany do zatrzymywania ruchu kolejowego, ponieważ kojarzy się z niebezpieczeństwem. Z technicznego punktu widzenia światło czerwone ma dłuższą falę, więc widać je z większej odległości w porównaniu z innymi kolorami.
Historia sygnalizacji świetlnej jest fascynująca i pokazuje, jak rozwijająca się technologia może wpłynąć na nasze codzienne życie. Od prostych, ręcznie obsługiwanych urządzeń do zaawansowanych systemów opartych na elektronice, sygnalizacja świetlna jest nie tylko narzędziem regulującym ruch drogowy, ale także symbolem postępu technologicznego. Jej rozwój będzie kontynuowany, przyczyniając się do poprawy bezpieczeństwa i efektywności naszych miast.
***
W Londynie znajduje się unikalny pomnik sygnalizacji świetlnej.
 |
| Pomnik sygnalizacji świetlnej domena publiczna |
0 Komentarze